Oproep Fastned aan gemeenten: stop met stilzwijgend verlengen van overeenkomsten met tankstations
Ondanks de energietransitie en de groeiende vraag naar openbaar toegankelijke (snel)laadstations, schalen Nederlandse gemeenten elektrisch rijden onvoldoende op ondanks de vele mogelijkheden die worden geboden. Overeenkomsten voor tankstations op gemeentegrond worden niet alleen vaak stilzwijgend verlengd, schaarse publieke grond wordt ook grotendeels ingezet voor de verkoop van vervuilende fossiele brandstoffen. Dit stelt Fastned na onderzoek op basis van de Wet Open Overheid (WOO) onder alle 342 Nederlandse gemeenten.
Gemeenten in Nederland laten massaal de hen geboden kansen liggen om elektrisch rijden op te schalen, zo stelt het snellaadbedrijf. Gemeenten verhuren grote stukken grond voor de verkoop van fossiele brandstoffen. Het openbaar aanbesteden van de locaties waar nu tankstations op staan, zoals langs snelwegen gebruikelijk is, biedt gemeenten de kans om deze gronden in te zetten voor hun maatschappelijke doelen, waaronder de ontwikkeling van grote laadstations en het uitfaseren van de verkoop van fossiele brandstoffen op publieke grond. Dit doen zij volgens Fastned echter niet of onvoldoende. Overeenkomsten met tankstations worden volgens het snellaadbedrijf stilzwijgend verlengd, terwijl publieke grond regelmatig herverdeeld moet worden en veel van de contracten binnen een redelijke termijn opzegbaar zijn of binnen de komende tien jaar aflopen.
Cruciale rol
Met het aanbesteden van gemeentegrond voor tank- en laadstations kunnen gemeenten een cruciale rol spelen bij het mogelijk maken van de overgang naar elektrisch rijden. Toch wordt deze gemeentegrond op dit moment volgens Fastned lang niet overal eerlijk en transparant aanbesteed, of überhaupt niet aanbesteed. Dit werpt volgens het bedrijf de vraag op waarom schaarse publieke grond nog altijd wordt ingezet voor de verkoop van vervuilende fossiele brandstoffen. Fastned roept gemeenten dan ook op tot meer transparantie en een eerlijkere verdeling van gemeentegrond om de overgang naar duurzame mobiliteit te versnellen en ervoor te zorgen dat inwoners van gemeenten voldoende kwalitatieve oplaadmogelijkheden hebben.
Regelmatig herverdelen
Veel van de tankstations op gemeentegrond zijn ooit tot stand gekomen door directe overeenkomsten tussen overheden en tankstationondernemers, in een tijd met andere aanbestedingsregels. Inmiddels schrijft de aanbestedingswetgeving voor dat schaarse overheidsgrond op regelmatige basis opnieuw publiek wordt herverdeeld om eerlijke concurrentie en toetredingskansen te bevorderen. In het zogenaamde MDW-traject uit de jaren ‘90 zijn langs de snelwegen om die reden de oude onbepaalde tijd-contracten van tankstations al stopgezet. In plaats daarvan werd een transparant systeem ingevoerd met vergunningen die iedere vijftien jaar opnieuw worden geveild. De meeste gemeenten hebben deze stap echter nog niet gemaakt, zo stelt Fastned na onderzoek.
Oneigenlijk voordeel
Scheve marktverhoudingen, onduidelijke afspraken, stilzwijgende verlengingen en het ontbreken van einddata geven bestaande tankstationexploitanten volgens Fastned ‘een oneigenlijk voordeel’. Het onderzoek toont volgens het bedrijf aan dat in vrijwel alle gemeenten een transparant en objectief aanbestedingssysteem voor tankstations en laadstations ontbreekt, waardoor nieuwe en innovatieve bedrijven niet de kans krijgen om snelladen aan te bieden. Daarnaast wordt de snelheid van de transitie in de handen gelegd van de zittende partijen die brandstof verkopen, aldus Fastned.
Verandering
“Gemeenten hebben de middelen in handen om Nederland te helpen de switch naar elektrisch rijden te maken”, zegt ceo Michiel Langezaal van Fastned. “Vanaf 2035 mogen er in Europa geen nieuwe fossiele brandstofauto’s meer worden verkocht, wat de komende jaren al gaat zorgen voor een enorme toename van het aantal elektrische voertuigen op de weg. Zorg er als gemeente voor dat je je inwoners helpt om over te kunnen gaan op elektrisch rijden. Kom als gemeente met een duidelijke routekaart hoe je toe wilt werken naar voldoende oplaadmogelijkheden voor je inwoners en je daarmee klaar te maken voor de toekomst. Het uitschrijven van eerlijke tenders om op gemeentegrond de beste en meest gebruiksvriendelijke snellaadinfrastructuur te bouwen is hier een cruciale schakel in. Je hebt als gemeente de grond voor verandering in handen”, aldus Langezaal.
Lees ook:
